Gevolgen voor het Non-proliferatie beleid
Door de veranderde internationale situatie na de val van de Berlijnse Muur, is men vooral in het Westen anders gaan denken over het gevaar van proliferatie. Proliferatie is nu breder gedefinieerd als "the destabelizing spread, especially to countries of concern in key regions, of a wide array of dangerous military capabilities, supporting capabilities, allied technologies, and/or know-how."  Ook het antwoord op dit gevaar is nu breder geformuleerd. Counter-proliferatie is veranderd doordat niet langer alleen maar naar de capaciteit om iets te produceren wordt gekeken, maar ook naar de militaire doctrine, training enz.  De Amerikaanse 'Counter proliferation'-strategie uit 1993 bestaat uit "diplomacy, arms control treaties, IAEA or bilateral safeguards, deterence trough retaliation, export controls, economic sanctions, intellegence appreciations and security guarantees ... active ballistic missile defence and pre-emptive elemination"  Vooral de laatste twee elementen zijn nieuw.

Het ontzeggen technologie zal in de toekomst veel moeilijker worden, hetgeen komt door de verspreiding van geavanceerde technologie. Deze heeft een 'dual use'-karakter en dit maakt de controle over de verspreiding van kennis en goederen moeilijker. De controle is namelijk door gebruik van o.a. moderne communicatie middelen gemakkelijk te omzeilen.  Vooral technische kennis kan nu zonder het land te verlaten verspreid worden.
Een ander groot probleem is de verspreiding van raket-technologie. De criteria van het MTCR zijn willekeurig en zullen daarom steeds vaker aangevochten worden, zoals duidelijk werd bij de Chinese levering van rakettechnologie aan Pakistan. De verspreiding van rakettechnologie zal ook de roep om anti-raket(ABM) defensie-systemen vergroten. Deze zijn vooral voor de VS van belang, vanwege het feit dat in vitale regio's (waar ze defensieverplichtingen hebben) landen bevinden die massa-vernietigingswapens en raketten nastreven. Het is de combinatie dat een gevaar vormt. Dit streven is bedoeld om inmenging, zoals bij de Golfoorlog, in een regio te voorkomen. Tevens zijn deze wapens bedoeld om als dwang en af-schrik-king gebruikt te kunnen worden.  ABM-systemen kunnen het gevaar van zo'n combinatie verkleinen. Het kan leiden tot meerdere systemen bijv. een EU-versie, een Chinese en zelfs Arabische en Japanse versie.  Het is een onderdeel van de Amerikaanse counter proliferatie strategie. De anti-raketwapens zijn bedoeld tegen tactische raketten en moeten landen die NBC-wapens willen verwerven ontmoedigen. In de volgende paragraaf wordt de Ballistic Missile Defence uitgebreid behandeld.
De verslechterde veiligheid van nucleaire installaties in de voormalige SU kunnen de kans op proliferatie vergroten. Diefstal en smokkel van nucleair materiaal zijn de meest in gevreesde ontwikkelingen. Ook is sprake van vrees voor het bestaan van een zwarte markt. Door een aantal recente incidenten is deze vrees alleen maar gegroeid.  De slechte economische situatie in de voormalige SU vergroot de kans dat deze landen massa-vernietigingstechnologie willen verkopen voor harde valuta. Daarom is het Nunn-Lugar programma opgezet.

Een nieuwe element in de counter proliferatie strategie is de nieuwe aandacht voor een diplomatieke oplossing. Dit hebben de VS toegepast bij Oekraïne, Kazachstan en Noord-Korea. Noord-Korea, Iraq en Iran worden gezien als de landen die meest waarschijnlijk naar kernwapens (zullen) streven. De motivatie hiervoor kan liggen in het willen uitbreiden van invloed of het proberen te overleven. Deze landen zijn anti-Westers en -Amerikaans, maar kunnen niet langer rekenen op steun van de SU. Hierdoor is het streven naar kernwapens aantrekkelijk geworden.
Een diplomatieke manier van aanpak voor dit probleem zou kunnen zijn het afkopen van nucleair militair programma. De kans op chantage is dan echter groot en daarnaast wil niet iedereen zich laten afkopen.
Ook zou men voor militaire middelen kunnen kiezen, al moet zo'n actie wel de steun van een groot aantal landen hebben. Echter, vanwege allerlei redenen, zal niet bij elk land gekozen worden voor militaire acties. Het non-proliferatie streven in de Golf-oorlog was slechts een bijzaak. Daarnaast is het kiezen van het juiste middel voor een militaire actie ook een probleem, aangezien het  nog onzeker is of de conventionele wapens met de nieuwe technologie kunnen werken bij non-proliferatie afschrikking. Deze wapens waren tijdens de Golfoorlog over het algemeen succesvol, maar niet bij de vernietiging van de nucleaire installaties. Men is simpelweg nog niet in staat om nucleaire installaties in silo-achtige constructies of bergen te vernietigen. Veel risico-landen hebben dit soort gebieden binnen hun grenzen.

Verdere reducties zouden de waarden van kernwapens kunnen verminderen en zo een non-proliferatie werking kunnen hebben.  Zeker van belang is dat de actoren van het regime over steeds meer informatie gaan beschikken, o.a. om de verspreiding van 'dual use'-goederen bij te houden. Misschien kan zelfs gedacht worden aan het geven van een beloning voor degene die met informatie komen over programma's voor het ontwikkelen van NBC-wapens.
 

terug